Król i kardynał
Ludwik nigdy nie stał się bezradnym narzędziem tyrańskiego eklezjastyka, który przedstawiali różni XIX-wieczni powieściopisarze. Stosunki między królem a jego ministrem były złożone, oparte na rosnącym zaufaniu i ciągłej komunikacji między nimi oraz wspierane przez współpracę grupy Radców gromadzonych stopniowo przez Richelieu.
Król prowadził politykę ograniczania militarnej i politycznej niezależności protestantów, choć nadal zezwalał na kult protestantów., Głównymi wydarzeniami było oblężenie La Rochelle, trwające ponad rok i kończące się w październiku 1628 roku, oraz zejście króla na Langwedocję, gdzie jego wojska zrównały Privas z ziemią i w płomieniach, co skłoniło Inne protestanckie miasta do kapitulacji. W czerwcu 1629 roku wydał edykt pacyfikacyjny Alès.
najbardziej konsekwentną decyzją Ludwika było kontynuowanie interwencji w północnych Włoszech w 1630 roku w celu utrzymania francuskiego garnizonu w Pinerolo u podnóża Alp., Pociągało to za sobą aktywną wrogość Habsburgów w Madrycie i Wiedniu oraz prawdopodobieństwo wojny przeciwko nim ze względu na międzynarodową rolę, którą sugerował Richelieu. Wiązało się to z wyrzeczeniem się programu reform w kraju i pokoju ze wszystkimi mocarstwami katolickimi za granicą, wezwanymi przez opiekuna pieczęci, Michela de Marillaca, i wspieranymi przez królową matkę. Prowadziła bezpośrednio do „wielkiej burzy” w Pałacu Luksemburskim na Listopad., 10, 1630: rozmowa między Ludwikiem i jego matką, przerwana wejściem Richelieu, stała się sceną, w której krzyczała i szlochała przeciwko kardynałowi, który upadł na kolana, płacząc, aż Ludwik, milczący i blady, wyjechał do Wersalu. Ku zaskoczeniu dworzan król wysłał do Richelieu następnego dnia („dzień dupków”). Louis zdymisjonował Marillaca i rozkazał aresztować, sądzić i ostatecznie ściąć głowę bratu marillaca. Marie de Médicis uciekła do Brukseli, gdzie spędziła resztę życia.,
bezpotomny brat króla Gaston długo pozostał spadkobiercą, źródłem nadziei dla wysoko postawionych spiskowców, a tym samym centrum spisków rozbitych przez nieugiętego króla. Królowa, po trzech poronieniach w 1620 roku, ostatecznie urodziła syna w 1638 roku i kolejnego syna w 1640 roku.
przez cały okres panowania, szczególnie w czasie wojny z Hiszpanią, która rozpoczęła się w 1635 roku i przyniosła wzrost podatków i ucisk ludności, w różnych prowincjach wybuchały bunty. Nieszczęście ludności niepokoiło Ludwika., W 1635 r. wraz ze swoimi żołnierzami dokonał inwazji na Lotaryngię (1635), odzyskał francuskie miasto Corbie (1636) i brał udział w oblężeniach hiszpańskich terytoriów wzdłuż granicy, Artois (1639, 1640) i Roussillon (1642).
pięć miesięcy po śmierci Richelieu Ludwik zmarł, prawdopodobnie z powodu powikłań gruźlicy jelit, 14 maja 1643 roku w Luwrze.